Lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực là hai thuật ngữ quan trọng trong lĩnh vực tài chính và ngân hàng. Chúng đề cập đến hai khái niệm khác nhau liên quan đến việc tính toán và hiểu về lợi ích tài chính từ việc cho vay, gửi tiết kiệm hoặc đầu tư. Vậy lãi suất danh nghĩa là gì? Lãi suất danh nghĩa và lãi suát thực khác nhau như thế nào? Cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!
Tìm hiểu lãi suất danh nghĩa là gì?
Lãi suất danh nghĩa, hiểu một cách đơn giản là lãi suất được ghi trên giấy tờ, trong hợp đồng hay trong sổ tiết kiệm của bạn. Nó chỉ ra tỉ lệ lãi trên giá trị của khoản vay, khoản đầu tư hay tiết kiệm mà bạn phải chi trả hay được hưởng.
Ví dụ: Khi bạn vay tiền tại ngân hàng, lãi suất của khoản vay trên hợp đồng là 12%/năm, đây cũng chính là lãi suất danh nghĩa của khoản vay.
Hoặc khi bạn gửi tiết kiệm tại ngân hàng, lãi suất ghi trên sổ tiết kiệm là 10%/năm, đây cũng chính là lãi suất danh nghĩa cho khoản tiết kiệm của bạn.
Trong các giao dịch tài chính, các bên tham gia thường quan tâm đến lãi suất danh nghĩa, vì đây là lãi suất sẽ được ghi lại trên giấy tờ, hợp đồng giao dịch, làm căn cứ pháp lý cho việc chi trả chi phí và lợi nhuận thu được
Khái niệm lãi suất thực là gì?
Lãi suất thực (còn được gọi là lãi suất thực tế hoặc lãi suất hiệu quả) là lãi suất thực tế mà bạn thu được từ khoản đầu tư, tiết kiệm hay phải trả cho khoản vay sau khi tính đến tác động của lạm phát.
Khi lạm phát tăng lên, giá cả của các mặt hàng và dịch vụ cũng tăng lên, điều này làm giảm giá trị của tiền trong tương lai. Điều này có nghĩa là một khoản vay với lãi suất danh nghĩa 10% có thể không còn giá trị như vậy nếu lạm phát tăng lên 5%. Do đó, lãi suất thực là lãi suất danh nghĩa điều chỉnh để tính toán hiệu ứng của lạm phát.
Vì vậy, lãi suất thực là một chỉ số quan trọng để tính toán chi phí thực tế của việc đầu tư, tiết kiệm hoặc vay tiền và có thể giúp người đi vay hoặc cho vay tiền đưa ra quyết định tài chính chính xác hơn.
Phân biệt lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực
Lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực đều là những yếu tố mà nhà đầu tư cần quan tâm trước khi đưa ra quyết định. Trong đó, mỗi lãi suất sẽ mang ý nghĩa riêng, cụ thể:
So về bản chất
Lãi suất thực là khoản lợi nhuận thực tế mà bạn kiếm được từ khoản tiền gửi tiết kiệm, đầu tư hoặc phải trả cho một khoản vay, sau khi đã tính đến lạm phát. Ngược lại, lãi suất danh nghĩa sẽ không đề cập đến lạm phát.
So về đặc điểm
Lãi suất danh nghĩa mang đến các tính toán về mặt lý thuyết và mang tính chất tham khảo nhiều hơn. Trong khi đó, lãi suất thực phản ánh chân thật giá trị của khoản đầu tư trong thực tế do tính toán đến yếu tố lạm phát. Chính vì vậy, Khi tính toán hiệu quả đầu tư, các nhà đầu tư thường quan tâm đến lãi suất thực nhiều hơn là lãi suất danh nghĩa.
Lãi suất danh nghĩa sẽ được đề cập cụ thể, chính xác và thống nhất trong các giao dịch tài chính như: vay vốn, tiết kiệm, đầu tư…Trong khi đó, lãi suất thực sẽ được xác định khác nhau do kỳ vọng về tỷ lệ lạm phát khác nhau giữa các nhà đầu tư.
Lãi suất danh nghĩa luôn luôn dương, nhưng lãi suất thực có thể dương hoặc âm. Trường hợp lãi suất thực âm xảy ra khi tỷ lệ lạm phát cao hơn lãi suất danh nghĩa, điều này có nghĩa là khoản đầu tư của bạn đang bị lỗ về mặt giá trị.
Cách tính lã suất danh nghĩa
Cách xác định lãi suất danh nghĩa rất đơn giản, đó chính là mức lãi suất được ghi trên các giấy tờ của ngân hàng/tổ chức tài chính trong một thời gian nhất định.
Ví dụ: Bạn gửi tiết kiệm 30 triệu tại ngân hàng với kỳ hạn 6 tháng và lãi suất 8%/năm. Trong trường hợp này, lãi suất danh nghĩa là 8%/năm.
Mỗi quan hệ giữa lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực
Quan hệ giữa lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực tế được xác định dựa trên 2 công thức:
Công thức 1:
(1 + r)(1 + i) = (1 + R)
Trong đó:
- r: Lãi suất thực tế.
- i: Tỷ lệ lạm phát.
- R: Lãi suất danh nghĩa.
Công thức 2:
Lãi suất thực = Lãi suất danh nghĩa – Tỷ lệ lạm phát dự kiến
Dựa vào hai công thức trên, lãi suất thực tế sẽ tỷ lệ nghịch với lãi suất danh nghĩa khi liên quan đến lạm phát. Tuy nhiên, thực tế, tỷ lệ lạm phát thực tế có thể khác so với tỷ lệ lạm phát dự kiến.
Vì thế, bạn rất khó để tính chính xác lãi suất thực tế. Trong khi đó, ngân hàng/ tổ chức tài chính sẽ công bố lãi suất danh nghĩa cho nhà đầu tư.
Tổng kết
Thông qua bài viết trên, chắc hẳn bạn biết được lãi suất danh nghĩa là gì, mối quan hệ giữa lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực tế. Hãy theo dõi các bài viết của chúng tôi để biết thêm các thông tin về tài chính ngân hàng được cập nhật mới nhất.
